Жиноятларни очиш усуллари. Полиграфия
Субъект ҳақиқатни гапирадими ёки ёлғонни инсон танасининг беихтиёр реакцияларига боғлиқлиги қадимдан аён.
Илмий асосда суд-тиббий мақсадларда бу боғлиқликни биринчи марта XIX аср охирида италиялик шифокор Сезаре Ломбросо ўз ишида ишлатган. У сўроқ қилинаётган одамнинг қон босимини ўлчаб турган ва ёлғон кўрсатма пайтида сезиларли ўзгаришини қайд этган.
Кейинчалик, Ломбросо иштирокида гумондорнинг нафас олиш тартибини кузатиш техникаси амалиётга қўшилган.
Замонавий компьютерлаштирилган воситалар қуйидаги параметрларни кузатади: юрак уриш тезлиги, қон босими, нафас олиш ҳолати ва частотаси, тери жойларининг электр ўтказувчанлиги, титроқ (беихтиёр ҳаракатлар), овознинг ўзгариши, савол ва жавоб ўртасидаги интервал. Агар одамда полиграфни алдаш учун махсус кўникмалар бўлмаса, ундан фойдаланиш натижалари тўғри натижа бериши ўз тасдиғини топган.
Шу билан бирга, субъектнинг асабий ҳаяжони ёлғон ҳақида нотўғри хулосага олиб келиши мумкин ва метиндек иродага эга бўлиб ўзини тута оладиган одам полиграфни четлаб ўтиши мумкин бўлади.
Шунинг учун, ривожланган мамлакатларнинг аксариятида ушбу тадқиқот натижалари ҳеч қандай далил кучини тан олмайди ва боғланган полиграф датчиклари билан гувоҳлик беришдан бош тортиш айбнинг тасдиғи ҳисобланмайди.
Полиграфда текширув. АҚШ. Таҳминан 1945 йил атрофида
Замонавий полиграфия текшируви
©️ «Всемирная история полиции». Москва: Издательство «Э», 2017.
